De bladeren zijn groot, donkergroen, lancetvormig en ruwbehaard. Deze smeerwortel bloeit van mei tot juli met zeer variabel gekleurde (roze, wit, paars), klokvormige bloemen in hangende bloemtrossen. Symphytum officinale houdt van een standplaats in de zon of halfschaduw en een neutrale, vochtige grond. De plant heeft medicinale kracht en het bladafval is een goede compost activator. Gewone smeerwortel is goed winterhard en eens gevestigd ook redelijk droogtetolerant. Het is een goede drachtplant voor bijen en kan ook wat luchtvervuiling verdragen. In de Apennijnen en de Alpenlanden werd het plantesap vroeger gebruikt als pijlgif. De plant bevat ook etherische olie.

De wortel bevat anemonine, tannine en triterpeen-saponinen. Vroeger werd ze in- en uitwendig gebruikt bij aambeien. Inwendig gebruik is echter niet verantwoord.